วิธีเขียนแผนธุรกิจสำหรับคนเริ่มขายของออนไลน์
เราคงเคยได้ยินหลายคนบอกว่า การขายของออนไลน์สุดปังมีรายได้สูงกว่างานประจำ แต่หลายคนก็บอกสุดพัง ขายไม่ออกเลยสักชิ้น ดังนั้น ก่อนที่จะเริ่มขายของออนไลน์ไม่ว่าจะขายอะไรก็ตาม อย่าเพิ่งใจเร็วด่วนได้ อย่าเพิ่งลงทุนซื้อของ ให้เรามาวางแผนธุรกิจก่อนเป็นอันดับแรก ซึ่งไม่ได้ยากอย่างที่ใคร ๆ คิด แถมยังช่วยให้เราไปถึงเป้าที่วางเอาไว้
แผนธุรกิจ คือ แนวทางที่ช่วยให้เรามองเห็นภาพรวมของธุรกิจที่เรากำลังจะทำทั้งหมด เริ่มต้นตั้งแต่แนวคิดในการดำเนินงาน ที่มาของแหล่งเงินทุน ลูกค้า จุดแข็ง และจุดอ่อน ซึ่งเราสามารถนำแผนธุรกิจที่เราทำไปขอยื่นเงินกู้ตามสถาบันทางการเงินได้อีกด้วย ซึ่งหากว่าแผนของเราดี มีช่องโหว่น้อย และมีความชัดเจน ทั้งการดำเนินธุรกิจและแผนทางการเงิน แนวโน้มการขอเงินกู้มาเปิดธุรกิจได้สำเร็จก็มีมากขึ้นไปด้วย โดยการเขียนแผนธุรกิจ ควรมีองค์ประกอบต่าง ๆ อย่างน้อยดังต่อไปนี้
เขียนแนวคิดการทำธุรกิจทั้งหมด
ขั้นตอนแรกให้เราเขียนแนวคิดในการทำธุรกิจทั้งหมด ประมาณ 1-2 หน้ากระดาษเอสี่ เพื่ออธิบายที่มาของการทำธุรกิจในภาพรวม เป้าหมายของการทำธุรกิจ และผลที่จะได้รับ ซึ่งในส่วนนี้เราอาจจะไม่ต้องอธิบายละเอียด แต่ต้องสรุปให้เห็นภาพรวมชัดเจน เพื่อให้ทั้งตัวเราเองและคนที่ร่วมทุนเห็นภาพตรงกัน และหากว่าใครต้องการเขียนแผนธุรกิจเพื่อขอทุน จะต้องเขียนในส่วนนี้ให้ชัดเจน และคมคาย โดยมีส่วนประกอบดังต่อไปนี้
- ภาพรวมของธุรกิจ อธิบายให้เห็นภาพว่าธุรกิจของเราคือธุรกิจประเภทไหน ขายสินค้าอะไร มีวิสัยทัศน์ในการดำเนินธุรกิจอย่างไร และกลุ่มลูกค้าเป็นใคร
- เป้าหมายทางธุรกิจ เราจะต้องเขียนเป้าหมายทางธุรกิจให้ชัดเจน ทั้งระยะสั้น ระยะกลาง และระยะยาว ครอบคลุมเรื่องของการตลาด การผลิต การจัดการ การเงิน และยอดขาย
- ผลที่คาดว่าจะได้รับ ระบุว่าผลที่เราคาดว่าจะได้รับหลังการดำเนินงานไปแล้ว ซึ่งจะต้องสอดคล้องกับเป้าหมายทางธุรกิจที่เราเขียนลงไป
- กลยุทธ์และแผนการลงทุนที่ใช้ มีอะไรบ้าง และต้องใช้ทรัพยากร และมีวิธีการอย่างไรถึงจะสำเร็จ
- โอกาสทางธุรกิจ ช่องว่างทางการตลาดที่เราจะลงไปแข่งขัน หรือแนวโน้มของตลาดที่กำลังเติบโต
เล่าความเป็นมาของธุรกิจ
จุดเริ่มต้นของการทำธุรกิจของแต่ละคนไม่เหมือนกัน บางคนเริ่มจากการจับธุรกิจที่ขายสินค้าตามกระแส จึงต้องพยายามสั่งซื้อของแปลก ๆ ใหม่ ๆ อยู่เสมอ บางคนเริ่มต้นขายสินค้าสำหรับเด็ก เพราะมีลูก เลยต้องคัดสรรสินค้าสำหรับเด็กมาใช้อยู่แล้ว จนกลายเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการหาสินค้า
การเล่าความเป็นมาของธุรกิจจะทำให้เราเห็นภาพหรือไอเดียการทำธุรกิจที่ชัดเจนยิ่งขึ้น นอกจากนี้ เมื่อเราตั้งใจที่จะเริ่มขายของออนไลน์ เราจะต้องอธิบายในแผนธุรกิจต่อด้วยว่า ธุรกิจของเราจะมีลักษณะใด ทั้งในปัจจุบันและอนาคต รวมถึงการใส่ข้อมูลเกี่ยวกับสินค้าและบริการของเราอย่างละเอียด โดยควรมีหัวข้อดังต่อไปนี้
- ประวัติและที่มาของธุรกิจ ก่อนที่เราจะตัดสินใจทำธุรกิจนี้เรามีไอเดียมาจากอะไร
- ลักษณะของธุรกิจ เช่น ซื้อมาขายไป ผลิตสินค้าแบบ Handmade รับผลิตเพียงอย่างเดียว สร้างแบรนด์สินค้าเป็นของตัวเอง หรือให้เช่าเท่านั้น เป็นต้น
- ลักษณะของการลงทุน เป็นเจ้าของคนเดียว มีหุ้นส่วน แหล่งเงินมาจากไหน จากเงินส่วนตัว เงินกู้ หรือมีนายทุน
- ที่ตั้งของธุรกิจ ช่องทางการติดต่อ ทั้งโทรศัพท์ เว็บไซต์ และโซเชียลมีเดีย
- แนวทางการดำเนินงานในอนาคต เช่น จากการรับซื้อแล้วขายไปจะเปลี่ยนเป็นการออกแบบเอง มีการขายแฟรนไชส์ เพิ่มสาขาที่ให้บริการ เป็นต้น
วิเคราะห์จุดอ่อนจุดแข็งของธุรกิจ
สิ่งต่อมาที่จะต้องเขียนในแผนธุรกิจของเราคือ การวิเคราะห์จุดอ่อน จุดแข็ง โอกาส และภัยคุกคามของธุรกิจ หรือการทำ SWOT Analysis ซึ่งจะช่วยให้เราสามารถมองเห็นว่าอะไรที่เราสามารถชูเป็นจุดขายได้ อะไรที่เราจะต้องดำเนินการปรับปรุงโดยเร่งด่วน รวมถึงรู้ว่าตรงไหนเป็นโอกาสและสิ่งไหนที่อาจจะทำให้ธุรกิจของเราสะดุด ต้องวางแผนรับมืออย่างเร่งด่วน โดยมีรายละเอียดดังต่อไปนี้
- จุดแข็ง (Strength) วิเคราะห์แบรนด์ สินค้า และบริการของเราว่ามีจุดแข็ง หรือความโดดเด่นอะไรบ้าง เมื่อเทียบกับคู่แข่ง เช่น มีให้เลือกหลากหลายกว่า มีบริการ One Stop Services มีสาขาหรือตัวแทนจำหน่ายมาก
- จุดอ่อน (Weakness) เป็นข้อเสียเปรียบหรือข้อด้อยที่เราต้องปรับปรุง เช่น สินค้ามีจำนวนไม่มาก หรือมีจำนวนจำกัด ซึ่งเราอาจจะใช้วิธีการพรีอออร์เดอร์และลดราคาลง เพื่อลบจุดอ่อนดังกล่าว
- โอกาส (Opportunity) คือการมองดูที่ตลาดว่ามีช่องว่างทางการตลาดให้เราเข้าไปหรือไม่ เช่น การขายคาร์ซีตในช่วงที่กฎหมายเริ่มบังคับใช้
- ภัยคุกคาม (Threats) เป็นการวิเคราะห์ปัจจัยที่จะส่งผลทางลบต่อธุรกิจของเรา เช่นเทรนด์สุขภาพอาจจะกระทบต่อแบรนด์ขนมหวานของเรา ซึ่งเราอาจจะต้องปรับสูตรอาหารให้มีความหวานน้อยลง หรือทำเป็นอาหารคีโตที่ดีต่อสุขภาพมากกว่า เป็นต้น
วางแผนทางการตลาดและแผนการดำเนินงานอย่างละเอียด
มาถึงขั้นตอนสำคัญคือ ขั้นตอนการวางแผนการตลาดและแผนการดำเนินงานอย่างละเอียด เริ่มจากแบรนด์เราอยู่ในขั้นไหน หากว่าเป็นแบรนด์ใหม่เลย ควรจะเริ่มให้ลูกค้ารู้จักเราเสียก่อนว่า เราเป็นใคร และขายอะไร แล้วค่อยให้ข้อมูลเกี่ยวกับสินค้าและบริการ รวมถึงโปรโมชันต่าง ๆ
สำหรับการวางแผนการตลาดแนะนำให้เริ่มตั้งแต่การทำ 4Ps นั่นคือ กำหนดประเภทของสินค้า (Product) ราคา (Price) ช่องทางการขาย (Place) และโปรโมชันที่เหมาะสม (Promotion) แล้วค่อยพิจารณาว่าจะทำอะไรก่อนและหลัง ซึ่งก็คือ แผนการดำเนินงานนั่นเอง
ข้อสำคัญหนึ่งที่เราต้องทำคือ เราจะต้องประมาณการว่า เราจะสามารถสร้างรายได้จากการขายเท่าไร ซึ่งจะต้องรวมงบทางการตลาดเข้าไปไว้ในต้นทุนด้วย เพื่อที่จะดูแนวโน้มของกิจการ
วางแผนทางการเงินให้ละเอียดกว่าอะไรทั้งหมด
สิ่งหนึ่งที่ทำให้หลายคนตกม้าตายในการทำธุรกิจคือ ไม่ใส่ใจเรื่องวางแผนทางการเงิน ไม่กำหนดงบประมาณ ไม่ควบคุมต้นทุน และไม่มีการคำนวณจุดคุ้มทุน ทำให้เปิดร้านไปกำไรยิ่งหายต้นทุนยิ่งหดลงไปทุกที ดังนั้น ก่อนเริ่มลงทุน เราควรวางแผนทางการเงินอย่างละเอียด อย่างน้อยต้องประกอบด้วยแผนลงทุน แผนการควบคุมรายรับ-รายจ่าย แผนการวิเคราะห์กำไร-ขาดทุน การคำนวณจุดคุ้มทุน
อย่าลืมคิดแผนรับมือฉุกเฉิน
ไม่ว่าธุรกิจจะดูมั่นคงสักเพียงใด แต่ทุกอย่างก็เกิดขึ้นได้เสมอ ตัวอย่างเช่น ธุรกิจกำลังไปได้สวย แต่เกิดโรคระบาด ทำให้ไม่มีคนออกจากบ้าน ด้วยเหตุนี้ ก่อนที่เราจะเริ่มขายของออนไลน์ เราควรจะวางแผนรับมือกับสถานการณ์ฉุกเฉินในกรณีที่เลวร้ายที่สุด เราจะทำอย่างไร และมีเงินสำรองในการดำเนินธุรกิจต่อไปได้กี่เดือน
แม้ว่าการเขียนแผนธุรกิจจะใช้เวลากว่าจะสำเร็จ แต่เชื่อเถอะว่าจะช่วยให้การเริ่มขายของออนไลน์ของเราเป็นไปอย่างมีระเบียบแบบแผนและมีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น และหากว่าใครกำลังมองหาช่องทางในการขายของออนไลน์ หรือผู้ช่วยมือหนึ่งในการดูแลหลังบ้าน LINE SHOPPING และ MyShop ยินดีให้บริการ รับรองว่าได้ยอดขายปัง ๆ แน่นอน
