หยุดขายของออนไลน์! ถ้ายังไม่รู้ว่าลิขสิทธิ์คืออะไร

ปัจจุบันนี้การขายของออนไลน์ กลายมาเป็นอาชีพยอดนิยมของใครหลายๆ คน ไม่ว่าจะทำเป็นอาชีพเสริมหรือผันตัวมาเป็นพ่อค้าแม่ขายออนไลน์แบบเต็มตัว ทำให้การแข่งขันสูงขึ้นแบบทวีคูณ ต้องมีการหาสินค้าจากแหล่งต่างๆ เพิ่มเข้ามา แต่บางครั้งก็อาจเป็นสินค้าละเมิดลิขสิทธิ์ที่ผิดกฎหมาย 

ด้วยเหตุนี้เอง MyShop จึงขอมาแนะนำว่าลิขสิทธิ์คืออะไร สำคัญแค่ไหน  และพ่อค้าแม่ขายควรศึกษาเกี่ยวกับลิขสิทธิ์อย่างไรบ้าง

ความหมายของ “ลิขสิทธิ์”

ลิขสิทธิ์ หมายถึง สิทธิแต่เพียงผู้เดียวที่จะกระทำการใดๆ อันเกี่ยวกับงานที่ผู้คิดค้นได้สร้างโดยการใช้สติปัญญาความรู้ ความสามารถ และความวิริยะอุตสาหะของตนเองในการสร้างสรรค์ โดยไม่ลอกเลียนงานของผู้อื่น และงานสร้างสรรค์นั้นๆ ต้องเป็นงานตามประเภทที่กฎหมายลิขสิทธิ์ให้คุ้มครอง

ลิขสิทธิ์มี 9 ประเภทที่กฎหมายคุ้มครอง ได้แก่

  กฎหมายลิขสิทธิ์ให้ความคุ้มครองแก่งานสร้างสรรค์ 9 ประเภทตามที่กฎหมายกำหนด ได้แก่

1. งานวรรณกรรม เช่น หนังสือ จุลสาร สิ่งพิมพ์ คำปราศรัย โปรแกรมคอมพิวเตอร์ ฯลฯ
2. งานนาฏกรรม เช่น ท่ารำ ท่าเต้น ฯลฯ 
3. งานศิลปกรรม เช่น จิตรกรรม ประติมากรรม ภาพพิมพ์ ภาพถ่าย ฯลฯ 
4. งานดนตรีกรรม เช่น ทำนอง ทำนองและเนื้อร้อง ฯลฯ
5. งานสิ่งบันทึกเสียง 
6. งานโสตทัศนวัสดุ  เช่น วีซีดี  ดีวีดี  ที่มีภาพหรือมีทั้งภาพและเสียง 
7. งานภาพยนตร์ 
8. งานแพร่เสียงแพร่ภาพ 
9. งานอื่นใดในแผนกวรรณคดี วิทยาศาสตร์ หรือศิลปะ

โดยปกติแล้ว งานทั่วไป จะมีลิขสิทธิ์ตลอดอายุของผู้สร้าง และจะมีต่อไปอีก 50 ปี นับตั้งแต่ผู้สร้างถึงแก่ความตาย ในกรณีเป็นนิติบุคคล ลิขสิทธิ์จะมีอยู่ 50 ปี นับตั้งแต่ได้สร้างงานนั้นขึ้นครับ 

สินค้าละเมิดลิขสิทธิ์คืออะไร? มีความผิดไหม?

ถ้าให้คำจำกัดความง่ายๆ ว่าสินค้าที่ละเมิดลิขสิทธิ์คืออะไร ก็บอกได้ว่าเป็น “ของก๊อปหรือของเลียนแบบ” นั่นเองครับ ที่พบเห็นได้บ่อยก็คือผลิตภัณฑ์ที่ทำเลียนแบบแบรนด์ดังๆ แล้วนำมาขาย นอกจากนี้ พ.ร.บ.ลิขสิทธิ์ยังกล่าวไว้อีกด้วยว่าคอนเทนต์หรือเนื้อหาที่จะนำมาใช้เสนอขายสินค้าบริการ หรือกระทำประโยชน์ทางพาณิชย์ ไม่ว่าจะเป็นรูปภาพหรือคลิปวิดีโอ ควรถ่ายทำ ผลิตด้วยตนเอง หรือถ้าได้รับอนุญาตให้งาน ก็ต้องมีแหล่งข้อมูลที่ชัดเจนไว้อ้างอิง จะบอกว่า “อ้างอิงจากเฟซบุ๊ก” แบบกว้างๆ ไม่ได้แล้วนะครับ เพราะต้องมีชื่อเจ้าของผลงานและลิงก์ URL ที่ชัดเจนด้วย ไม่อย่างนั้นจะมีความผิดอย่างแน่นอน และมีโทษปรับหรือจำคุก ตามมาตรา 53/1 พ.ร.บ.ลิขสิทธิ์อีกด้วย ไม่คุ้มค่าที่จะเสี่ยงแม้แต่นิดเลยครับ

ดัดแปลงเนื้อหาให้กลายเป็นของตัวเองได้หรือไม่?

คำตอบสั้นๆ ก็คือ “ไม่ได้” ครับ ถ้าหากพ่อค้าแม่ขายนำรูปโมเดลหรือภาพสินค้าที่เจอใน IG, Facebook, หรือ LINE มาตัดต่อ อย่างเช่น การนำโลโก้เก่าของคนอื่นออกแล้วใส่โลโก้ของตัวเอง หรือลบลายน้ำออกไป เพื่อเอามาใช้โฆษณาหรือโปรโมทร้านของตัวเอง จะถือว่าเป็นการดัดแปลงแก้ไขผลงานที่มีลิขสิทธิ์ มีความผิดมหันต์เลยครับ อาจจะต้องเจอโทษปรับหรือจำคุกด้วย

หากมีความจำเป็นต้องใช้เนื้อหานั้นๆ จริงๆ ก็ควรสอบถามทางผู้สร้างหรือเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน เพื่อขอคำอนุญาตในการใช้งานอย่างถูกต้อง ป้องกันปัญหาที่อาจตามมาทีหลัง

ทางที่ดีพ่อค้าแม่ขายควรสร้างคอนเทนต์ รูปภาพ หรือเนื้อหาต่างๆ ขึ้นมาเองจะเป็นประโยชน์มากกว่า เพื่อหลีกเลี่ยงการกระทำผิดลิขสิทธิ์ผู้อื่น และจะได้คอนเทนต์ที่เป็น Original ของร้านค้า ทำให้ผู้บริโภคไม่สับสนกับร้านอื่นๆ และจดจำได้ง่ายขึ้นด้วย

ความผิดตามลิขสิทธิ์

เพื่อเป็นข้อมูลเพิ่มเติมให้พ่อค้าแม่ขายได้ศึกษา การละเมิดลิขสิทธิ์จะมีความผิดทางกฎหมายและความผิดตามเครื่องหมายการค้า  ดังนี้

• การทำซ้ำ ดัดแปลง หรือเผยแพร่ต่อสาธารณชน “สินค้าอันมีลิขสิทธิ์” โดยไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ ถือเป็นความผิดตามมาตรา 27 พ.ร.บ.ลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 มีโทษปรับตั้งแต่ 20,000 – 200,000 บาท แต่หากทำเพื่อขาย มีโทษจำคุกตั้งแต่ 6 เดือน ถึง 4 ปี หรือปรับตั้งแต่ 100,000 – 800,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ (มาตรา 69)
• หากนำ “สินค้าละเมิดลิขสิทธิ์” ไปขาย เช่า เผยแพร่ แจกจ่าย นำเข้า สั่งเข้ามา หรือแสวงหาผลกำไร โดยรู้อยู่แล้วว่าเป็นสินค้าละเมิดลิขสิทธิ์ ถือเป็นความผิดตามมาตรา 31 พ.ร.บ.ลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 มีโทษปรับตั้งแต่ 10,000 – 100,000 บาท แต่หากทำเพื่อการค้าขาย ระวางโทษจำคุก 3 เดือน ถึง 2 ปี ปรับตั้งแต่ 50,000 – 400,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ (มาตรา 70)
• ในกรณีปลอมเครื่องหมายการค้า มีความผิดตามมาตรา 108 พ.ร.บ.เครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2534 ต้องระวางโทษจำคุก ไม่เกิน 4 ปี หรือ ปรับไม่เกิน 400,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
• ในกรณีเลียนแบบหรือดัดแปลงเครื่องหมายการค้า มีความผิดตามมาตรา 109 พ.ร.บ. เครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2534 ต้องระวางโทษจำคุก ไม่เกิน 2 ปี หรือ ปรับไม่เกิน 200,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

ถึงแม้การทำตามกฎหมายและ พ.ร.บ. ต่างๆ อาจทำให้พ่อค้าแม่ขายต้องเสียเวลาในการทำคอนเทนต์เพิ่ม แต่เพื่อเป็นการไม่ละเมิดลิขสิทธิ์และเคารพผลงานของผู้อื่น การลงทุนเพิ่มอีกสักหน่อยก็ไม่เสียหายนะครับ นอกจากนี้ร้านค้าของเราจะมีคอนเทนต์ที่ไม่เหมือนใครด้วย 

การแข่งขันขายของออนไลน์กำลังสูงขึ้นหากมีเครื่องมือช่วยขายของออนไลน์อย่าง MyShop จาก LINE คอยช่วยก็จะสามารถพัฒนาร้านค้าได้ไม่น้อยเลยครับ ด้วยฟังก์ชันที่หลากหลาย อาทิ ระบบนับสต๊อกสินค้า ระบบออกออเดอร์ แชทบอทคอยตอบคำถามลูกค้า และฟีเจอร์ที่จะให้คุณสร้างหน้าเว็บไซต์ของร้านได้ ไม่ซ้ำใครแน่นอน สนใจสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมและเปิดบัญชีได้ที่ linemyshop.com/